سنگ فرز رومیزی، مینی فرز و صفحه سنگ ساده دارای دو عنصر خطرناک هستند؛ موتور با سرعت چرخش بالا (RPM) و دیسک یا همان صفحه تیز که بسیار خطرناک است. هنگام استفاده از سنگ فرز باید این نکته را در نظر گرفت که خطر شکستن در صفحه‌های ساینده ذاتی است؛ اگر قرار باشد که تعداد شکستگی‌ها پایین نگه داشته شود باید مراقبت‌های اولیه که در طراحی، ساخت و آزمایش توسط سازندگان صفحه و دستگاه ساینده در استفاده از سنگ فرز نظر گرفته شده با اتخاذ تدابیر ایمنی توسط کاربران همراه باشد. آمار تلفات نشان می‌دهد که تقریباً نیمی از حوادث اتفاق افتاده مربوط به سیستم ناامن کاری و یا خطای اپراتور بوده است. بنابراین باید تمامی تجهیزات مناسب و ایمن باشند و به درستی نگهداری و مراقبت شوند. از طرفی باید تمامی کارکنان مخصوصا کسانی که از دستگاه سنگ زنی استفاده می‌کنند کاملاً مطلع و آموزش دیده باشند و با تمام نکات ایمنی لازم آشنا باشند.
نکات ایمنی کار با سنگ فرز
نکات ایمنی قبل از شروع استفاده از سنگ فرز
- پوشیدن لباس ایمنی مناسب مثل ماسک، دستکش، محافظ گوش، لباس‌های مخصوص، کفش‌های ایمنی و عینک ایمنی برای اپراتور و کسانی که در معرض کار با این دستگاه هستند الزامی است.
- در زمان استفاده از سنگ فرز همیشه توجه داشته باشید که در صورت داشتن موی بلند آن را از پشت ببندید و از پوشیدن لباس‌های گشاد، کراوات و جواهرات اجتناب کنید.
- قبل از نصب یا تعویض محصول ساینده از راه اندازی تصادفی دستگاه جلوگیری کنید. بهتر است برای نصب یا تعویض صفحه سنگ، ماشین آلات را از منبع تغذیه خود جدا کنید.
- هرگز دستگاه فرز را در حین تماس محصول ساینده با قطعه کار روشن نکنید.
- هرگز محافظ را از دستگاه فرز جدا نکنید و قبل از روشن کردن دستگاه اطمینان حاصل نمایید که محافظ به درستی نصب و تنظیم شده باشد. به طوری که قطعه محافظ نصف صفحه فرز را بپوشاند و به این شکل از اپراتور در هنگام بروز حادثه غیرمترقبه‌ای مانند شکستن صفحه محافظت کند.
- از دیسک سنگ فرز مناسب برای کار خود استفاده کنید. مهم است که نه تنها اندازه صحیح دیسک برای کار خود را بدانید، بلکه از نوع مناسب دیسک نیز استفاده کنید. به عنوان مثال، استفاده از دیسک برش فلز برای برش سرامیک و سنگ ممکن است در بهترین حالت دیسک را خیلی سریع بخورد، اما در حالت بدتر، ممکن است با شکستن مواد شما را در معرض خطر قرار دهد. نتیجه این کار از هم پاشیدن مواد یا دیسک است که منجر به آسیب دیدن چشم‌ها و بدن می‌شود.
- ساینده‌ها باید در هوای خشک نگهداری شوند (بدون یخ زدگی و جلوگیری از تغییرات وسیع دمایی). بهترین شرایط نگهداری برای ساینده‌ها دمای 18 تا 22 درجه سانتیگراد و محیطی با 45 تا 65 درصد رطوبت می‌باشد.
- بهتر است قبل از استفاده از سنگ فرز تمامی اطلاعات و هشدارهای ایمنی روی بسته و محصول ساینده ( مشخصات روی برچسب صفحه سنگ ) با دقت چک شود. توجه داشته باشید هرگز از محصول ساینده منقضی شده استفاده نکنید. عمر مفید محصولات ساینده معمولا 3 سال می‌باشد که بر روی صفحه سنگ درج شده است.
- ذخیره‌سازی و نگهداری صفحه‌ها باید با دقت انجام شود؛ صفحه‌های برش باید به صورت افقی و صاف روی هم قرار گیرند و ترجیحاً بر روی یک صفحه استیل باشند. صفحه‌های گود مرکز باید روی هم قرار گیرند یا در بسته اصلی ذخیره شوند.
- بازرسی ظاهری همه صفحه‌ها، قبل از نصب و استفاده از آن الزامی است. صفحه‌های فرز به راحتی در شرایط نامناسب نگهداری و یا حمل و نقل نادرست صدمه می‌بینند؛ بنابراین معاینه و بررسی صفحه‌ها قبل از شروع کار بسیار مهم و ضروری می‌باشد. به طور مثال “تست حلقه” یکی از راه‌های تشخیص صفحه سنگ معیوب و آسیب دیده می‌باشد. برای انجام این تست صفحه سنگ را از محل رینگ داخل یک شفت قرار دهید به‌طوری که هیچ تماسی با خود صفحه سنگ وجود نداشته باشد سپس با یک ابزار غیر فلزی مثل دسته پیچ گوشتی به آن ضربه بزنید در صورت سلامت صفحه ارتعاشات صوتی در کل صفحه به صورت حلقه‌ای انتقال می‌یابد و یک صدای شفاف به گوش می‌رسد اما اگر صفحه ترک داشته باشد ارتعاشات در ترک متوقف می‌شود و حلقه صوتی ایجاد نمی‌شود. در این حالت صدا بم‌تر به گوش می‌رسد که در این صورت از آن صفحه نباید استفاده کرد.
- قبل از شروع کار همیشه سرعت عملکرد دستگاه فرز و یا دوک با سرعت صفحه ساب و یا برش چک شود. سرعت دستگاه نباید از سرعت درج شده روی صفحه بیشتر باشد و لازم است که حداقل برای 10 ثانیه قبل از اعمال آن روی قطعه کار امتحان شود. در حین انجام آزمایش اولیه صفحه سنگ، اگر دستگاه فرز دارای ارتعاشات و لرزش بیش از حد با صدای ناهنجار بود باید دستگاه را خاموش کرده؛ بست‌ها را آزاد کنید و صفحه فرز را دوباره نصب کنید. اگرپس از نصب دوباره صفحه همچنان ارتعاشات ادامه یافت نشان دهنده این است که صفحه مورد استفاده به اشتباه و ناهمخوان با دستگاه انتخاب شده است.
- فلنج‌های مناسب در نصب صفحه فرز از لحاظ اندازه، تمیزی و عاری بودن از هرگونه ترک و سوراخ مهم هستند.
- از دستگاه فرز قابل حمل در موقعیت و پوزیشن مناسب و راحت استفاده شود. به این مساله توجه کنید که دستگاه در جایی که با قطعه کار به خوبی در تعادل بوده و کاملا در کنترل باشد استفاده شود.
- قطعه کار باید در حین انجام کار به خوبی محکم شود تا عملکرد خوب و ایمنی لازم ایجاد شود.
- لازم و ضروری است که محیط کار برش و سایش، تمیز نگه داشته شود. بسیار خطرناک است که یک اپراتور در حالی که دستگاهی در دست دارد زمین بخورد.
- قبل از شروع کار مطمئن شوید که محیط کار کاملا روشن، ایمن و به دور از هرگونه ماده اشتعال‌‌زا باشد.
- سنگ فرزها ابزارهای خطرناکی هستند ؛ بنابراین هنگام کار با آن حتماً هوشیاری خود را حفظ کنید و اگر در شرایطی هستید که تمرکز فکری نداشته و حواس پرتی دارید ابتدا به اندازه کافی استراحت کرده و سپس کار با این وسیله را شروع کنید. همچنین در صورتی که مصرف دارویی خاصی دارید که موجب خواب آلودگی و پرت شدن حواس می‌شود، اکیداً از کار با این دستگاه دوری کرده و از یک فرد کاربلد برای انجام کار کمک بگیرید.
نکات ایمنی حین استفاده از سنگ فرز
- نصب کردن صفحه سنگ فرز بر دستگاه باید طبق هر دو دستورالعمل‌‌‌های موجود برای صفحه سنگ و دستگاه و توسط فرد آموزش دیده صورت گیرد.
- انتهای دوک نباید به طور کامل سفت شود. فقط در حدی که صفحه بچرخد و از لغزش جلوگیری شود کافی است.
- نباید فشار بیش از حد روی صفحه سنگ وارد شود در این صورت سرعت موتور کم می‌شود.
- باید از ایجاد فشار زیاد بین صفحه ساینده و قطعه کار اجتناب کرد زیرا به دلیل کاهش سرعت موتور و همچنین داغ شدن قطعه کار، موجب کند شدن قابل ملاحظه دستگاه می‌شود.
- سنباده زنی و برش نباید از قسمت کنار صفحه انجام شود. سنگ زنی باید در زاویه بین 30 تا 40 درجه از قطعه کار همراه با یک فشار متوازن مرکزی انجام شود.
- باید توجه شود که هرگز تعویض صفحه سنگ در حین کار اپراتور و زمانی که دستگاه روشن است؛ انجام نشود. بهتر است کار توسط یک نفر انجام شود و تنها در زمان استفاده نکردن از دستگاه و خاموش بودن آن عمل تعویض اپراتور صورت گیرد.
نکات ایمنی پس از اتمام کار
- پس از خاموش کردن دستگاه سنگ‌زنی، قبل از قرار دادن آن روی زمین یا میز از توقف کامل صفحه ساینده اطمینان پیدا کنید و اجازه دهید محصول ساینده به طور طبیعی متوقف شود، نه با اعمال فشار بر سطح آن.
- هرگز دستگاه فرز را با شدت یا به صورت پرتابی در قفسه یا زمین نگذارید. صفحه‌های سنگ زنی بسیار شکننده هستند و به راحتی می‌شکنند و یا ترک می‌خورند. حمل نامناسب دستگاه و وارد شدن ضربه به آن، از عوامل رایج در شکستن صفحه‌ها می‌باشند.
- دستگاه‌های سنگ زنی قابل حمل و دستی را در قفسه‌های مناسب نگهداری کنید تا از آسیب رسیدن به آن و صفحه ساینده جلوگیری به‌عمل آید.
- در صورتی که صفحه ساینده آسیب دیده باشد باید از استفاده مجدد و بازیابی آن جلوگیری به‌عمل آید.
با رعایت نکات ایمنی کار با سنگ فرز گفته شده در بالا و استفاده از محصولی استاندارد و باکیفیت، می‌توانید در محیطی امن و ایمن عملیات مورد نظر خود را انجام دهید.
